TPS / Gaz Kelebeği Konum Sensörü: P0120–P0123–P0220 Sorunları
Giriş
TPS (Throttle Position Sensor) ve modern araçlarda pedal konum sensörü, sürücünün gaz talebini ECU’ya ileten kritik parçadır. P0120, P0121, P0122, P0123 ve P0220 gibi kodlar ani gaz tepkisi kaybı, “limp mode” ve düzensiz rölantiyle sonuçlanabilir.
Belirtiler
- Gaz verildiğinde boşluk veya gecikme hissi
- Sabit hızda dalgalanma, vites geçişlerinin kararsızlaşması
- Rölantide stop etme, motor arıza lambası
Nedenler
- Aşınmış potansiyometre izi (ölü bölgeler)
- Kirli/kurumlu kelebek gövdesi, yapışma
- Kablolama ve konnektör oksidi/kırık pin
- Yanlış adaptasyon/kalibrasyon, akü sökümü sonrası öğrenme ihtiyacı
Teşhis ve Ayar
- Canlı veri izlemesi: TPS yüzdesini %0’dan %100’e yavaşça artırın. Sıçrama, kopuk artış veya anlık düşüşler varsa TPS yıpranmış olabilir.
- Kelebek gövdesi temizliği: Karbon birikimi özellikle elektronik kelebeklerde “boğulma” etkisi yaratır. Temizlik sonrası adaptasyon şarttır.
- Korelasyon: Çift kanallı pedallarda A-B kanallarının birbirini %10–%20 toleransla takip etmesi beklenir. Fark büyükse P0220 tetiklenir.
- Elektrik testleri: 5V referans, sinyal ve şase hatlarının sürekliliği; voltaj düşümü ölçümü.
Adaptasyon (Öğrenme) İpuçları
Birçok markada akü söküldükten veya gaz kelebeği temizlendikten sonra rölanti kontrolü için adaptasyon gerekir. Bazı araçlarda bu, kontağı açıp belirli süre bekleme ve yavaş gaz verme adımlarıyla yapılabilir; bazılarında ise diyagnostik cihaz gerekir.
Hatalardan Kaçınma
- Gaz teli olan araçlarda kablo gerginliği ve rölanti ayar vidasını keyfi çevirmeyin.
- Yan sanayi TPS takarken pin dizilimine ve gövde oturuşuna dikkat edin; yanlış montaj yeni kodlar üretebilir.
İlgili Kodlar
P0120, P0121, P0122, P0123, P0220
Ek Notlar ve İpuçları
- Teşhiste ‘parça değiştir’ yerine ölçüm‑kıyas yaklaşımını benimseyin; dondurulmuş çerçeveyi not edin.
- OEM referans değerlerini kullanın; evrensel değerler marka/şasiye göre sapabilir.
- Onarım sonrası adaptasyon/öğrenme adımlarını tamamlamadan sonuç değerlendirmesi yapmayın.
- Benzer kodlar tekrarlıyorsa kablo güzergâhı, ısı ve titreşim kaynaklı mekanik etmenleri düşünün.
Mini SSS
OBD kodunu silince araç düzelir mi? Kod bir belirtidir; arızanın kendisi değildir. Sorunun kök nedenini çözmeden kalıcı düzelme beklemeyin.
Son kullanıcı olarak neleri yapabilirim? Görsel kaçak kontrolü, kaliteli yakıt tercihi, hava filtresi ve bağlantıları kontrolü; bunun ötesi için profesyonel destek alın.